18 grudnia bieżacego roku w życie weszła nowa ustawa o kredycie konsumenckim, która wprowadza cały szereg zmian do dzisiejszej praktyki polskiego rynku oraz dotychczasowych przyzwyczajeń klientów polskich banków. Można nawet zaryzykować twierdzenie, ze nie wszystkie nowości będą przyjęte przez konsumentów jednoznacznie pozytywnie i należy być przygotowanym na co najmniej okazywanie przez nich zdziwienia w oddziałach banków.

Najważniejsze zapisy, które należy podkreślić w związku rozpoczęciem okresu obowiązywania nowej ustawy, to przede wszystkim:

  1. Standardami ochrony konsumenta określonymi w ustawie o kredycie konsumenckim objęte zostaną kredyty do kwoty 255.550 zł.
  2. Przed zawarciem umowy kredytowej bank zobowiązany jest do dokonania oceny zdolności kredytowej, a inni kredytodawcy do oceny ryzyka kredytowego konsumenta.
  3. Rozbudowane zostały regulacje dotyczące zawartości reklam produktów kredytowych, w których przekazywane są także dane dotyczące kosztów kredytu. Zupełną nowością jest tutaj obowiązek podawania takich wskaźników jak rzeczywista roczna stopa oprocentowania, całkowita kwota do zapłaty na podstawie reprezentatywnego przykładu odnoszącego się do hipotetycznego kredytu udzielonego na warunkach, na których zakłada się udzielenie dwóch trzecich kredytów danego rodzaju.
  4. Przed zawarciem umowy o kredyt konsumentowi należy wręczyć bardzo obszerny arkusz informacyjny dotyczący danego kredytu. Wzory arkuszy dla kredytu konsumenckiego oraz hipotecznego stanowią załączniki do ustawy.
  5. Nowe przepisy zlikwidują obowiązujący do tej pory limit wysokości kosztów kredytu ponoszonych przez klienta określony jako 5% wielkości kredytu.
  6. Po raz pierwszy w polskich przepisach nałożone zostały także obowiązki na pośredników (m. in. konieczność informowania klientów o zakresie pełnomocnictwa otrzymanego od banku czy podawania pełnej listy kredytodawców współpracujących z danym pośrednikiem)
  7. Ponadto pojawi się szereg bardziej szczegółowych rozwiązań mających na celu zwiększenie uprawnień konsumentów, jak na przykład wydłużenie do 14 dni okresu na odstąpienie bez podania przyczyny od umowy kredytowej czy też precyzyjne wskazanie, iż kredytobiorca jest w każdym czasie uprawniony do wcześniejszej spłaty kredytu w całości lub w części. Nowość stanowi obecnie wyraźnie wskazane w ustawie uprawnienie kredytodawcy do pobierania prowizji z tytułu wcześniejszej spłaty (ale tylko w ściśle określonych okolicznościach).

Należy także wziąć pod uwagę, iż z początkiem 2012 roku banki będą także zobowiązane do wdrożenia wybranych zapisów Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego, które narzuca bardziej restrykcyjne warunki udzielania kredytów hipotecznych.

Nie oznacza to oczywiście, że rynkowi kredytów konsumenckich i hipotecznych grozi po 1 stycznia przyszłego roku zamarcie, ale niewątpliwie składanie wniosków kredytowych oraz procedury ich analizy będą trwały dłużej niż do tej pory i to niezależnie od tego czy kredytodawcą jest bank czy też inny podmiot.

Norbert Jeziolowicz

Dyrektor Zespołu Bankowości Detalicznej i Rynków Finansowych